Հնչյունափոխություն

Առաջադրանքներ՝

1.Համեմատիր դեմ-դիմաց գրված բառերը և ցույց տուր, թե հնչյունական ինչ փոփոխություններ են տեղի ունեցել.

Օրինակ՝ ջուր-ջրծաղիկ (ու-ն դարձել է գաղտնավանկի ը)
ծաղիկ-ծաղկաման (ի-ն սղվել է)
համբույր-համբուրել (ույ-ու)

հին-հնամենի, բազուկ-բազկաթոռ, պատիժ-պատժել, ողջույն-ողջունել, աշխույժ-աշխուժություն, մատյան-մատենագիր, պարտեզ-պարտիզան, գլուխ-գլխավոր, էշ-իշամեղու:

Հին -հնամենի- ի -ն դարձել է գաղտնավանկի ը
Բազուկ-բազկաթոռ -ու-ն սղվել է
Պատիժ-պատժել- ի -ն սղվել է
Ողջույն-ողջունել- ույ-ը դարձել է ու
Աշխույժ-աշխուժություն- ույ-ը դարձել է ու
Մատյան-մատենագիր- յա -ն դարձել է ե
Պարտեզ-պարտիզպան-ե դարձել է ի
Գլուխ-գլխավոր- ու-ն սղվել է
Էշ-իշամեղու-է դարձավ ի

2. Տրված բառերի վերջից բաղադրիչներ ավելացնելով՝ բառեր կազմիր այնպես, որ տեղի ունենա հնչյունափոխություն:

ա) բուրդ, սիրտ, կույր, ճահիճ, ալյուր, կեզ, ատամնաբույճ/

Բուդ-բդիկներ
Սիրտ- սրտացավ
Կույր-կուկլա
Ճահիճ-ճահճաբնակ
Ալյուր-արյուն
Կեզ-կեգլախաղ
Ատամնաբույժ-ատամնաբան

բ) վիշտ, թույլ, ծնունդ, հաշիվ, արթուն, հույն, տույժ

Վիշտ-վշտանալ
Թույլ-թուլանալ
Ծնունդ-ծննդյան
Հաշիվ-հաշվարկ
Արթուն-արթնանալ
Հույն-Հունական
Տույժ – տուժել

3.Վերականգնիր տրված բառերի անհնչյունափոխ ձևերը՝

ձնծաղիկ, թխահեր, սառցահատ, երգչախումբ, կիսել, ըմպանակ, մեղվապահ, հունական, կղզյակ:

Ձնծաղիկ-ձյուն և ծաղիկ
Թխահեր-թուղթ և հեր
Սառցահատ-սառույց և հատ
Երգչախումբ-երգ և խումբ
Կիսել-կիսել
Ըմպանակ-ըմպել և պանակ
Մեղվապահ-մեղու և պահ
Հունական-հուն և ական
Կղզյակ-կղզի և յակ

4.Դո՛ւրս գրիր այն բառերը, որոնցում կան հնչյունափոխված
արմատներ. վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։
Գրադարան, մայրուղի, կատվազգի, զարդանախշ, գլխապտույտ, խնձորենի,
լեզվաոճական, երկաթապատ, շինարարական, լուսանկար, գյուղամեջ, մայթեզր,
կուտակել, բառիմաստ, ջրապտույտ, տուֆակերտ, սրբապատկեր, ուղղաձիգ։

Հնչյունափոխված արմատներ ․Գրադարան, կատվազգի , գլխապտույտ , լեզվաոճական , լուսանկար  , ջրապտույտ , տուֆակերտ , սրբապատկեր, ուղղաձիգ։

Անհնչյունափոխ արմատներ ․Մայրուղի , զարդանախշ , խնձորենի , երկաթապատ , շինարարական , գյուղամեջ , մայթեզր , կուտակել , բառիմաստ ։